فروشگاه فایل irshop

آجر از قديمي‌ترين مصالح ساختماني است كه قدمت آن بنا به عقيده برخي باستان‌شناسان به ده هزار سال پيش مي‌رسد ولي اين امر هنوز به اثبات نرسيده است. در ايران بقايا كوره‌هاي سفال‌پزي و آجر‌پزي در شوش و سيلك كاشان كه تاريخ آنها به هزاره چهارم پيش از ميلاد مي‌رسد پيدا شده است و نيز نشانه‌هايي از توليد و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده كه حاكي از سابقه شش هزار ساله آنست. ساختمان برج بابل كه از اجر بنا شده مربوط به 5000 سال قبل بوده و امروزه بقاياي آن موجود است. از آجرهاي ويرانه‌هاي يكي از شهرهاي بابل در برخي ساختمان‌هاي شهرهاي بغداد و تيسفون استفاده شده كه مربوط به 600 سال قبل از ميلاد مي‌باشد. 

واژه آجر ( معرب آگور فارسي ) بابلي است و نام خشت‌هايي بوده كه بر روي آنها منشورها (فرمان‌ها)، قوانين (دادها) و نظاير آنرا مي‌نوشته‌اند. گمان مي‌رود نخستين بار از پخته شدن خاك ديواره‌ها و كف اجاق‌ها به پختن آجر پي‌برده باشند. كوره‌هاي آجر  پزي ابتدائي نيز بي گمان از مكان هايي تشكيل مي شده است كه در آن لايه هاي هيزم و خشت متناوباً روي هم چيده مي شده است( شكل 2-1) در ايران باستان ساختمان هاي بزرگ و زيبايي بنا شده اند كه پاره اي از آنها هنوز پا برجا هستند، نظير طاق كسري در غرب ايران قديم، عراق فعلي بعدها نيز ساختمان هايي مانند آرامگاه شاه اسماعيل ساماني، گنبد كاووس و مسجد جامع اصفهان را با آجر ساختند. پل ها و سدهاي قديمي را نيز با آجر بنا مي كرده اند كه از آنها مي توان پل هاي دختر، سد كبار در قم و غيره را نام برد.

فن استفاده از آجر از آسياي غربي به سوي غرب به مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چين رفته است. در سده چهارم ميلادي اروپاييان شروع به استفاده از آجر كردند ولي پس از مدتي از رونق افتاده و رواج مجدد آن از سده 12 ميلادي بوده كه ابتدا از ايتاليا شروع شده و بعد فرانسه و سپس آلمان و آخر سر كشورهاي ديگر از آن در بناهاي خود بهره برده اند.

در ايران هر جا سنگ كم بوده و خاك خوب هم در دسترس بوده است آجرپزي و مصرف آجر معمول شده است. اندازه آجر زمان ايلامي (مربوط به چغازنبيل) حدود 10*38*38 سانتيمتر بود. پختن و مصرف آجر در زمان ساسانيان گسترش يافته و در ساختمان هاي بزرگ مانند آتشكده ها به كار رفته است،‌ اندازه آجر اين دوره حدود 44*44*7 تا 8 سانتي متر بود. بعدها اندازه آجر به 20*20*3 تا 4 سانتي متر كاهش يافت و مدت زمان مديدي اين آجرها تهيه و در ديوارها و سقف ها مصرف مي شدند ولي براي فرش كف آجرهاي بزرگ تري به نام ختائي به ابعاد حدود 5*25*25 سانتي متر و باز هم بزرگ تر به نام نظامي به اندازه هاي حدود 5*40*40 سانتي متر توليد مي شد، آجر بزرگ را به فارسي تاوه مي گويند.

پيش از جنگ جهاني اول روس ها در ساختن قزاق خانه ها آجرهايي به ابعاد حدود 5×10×20 سانتي متر مصرف مي كردند و از اين رو آنرا آجر قزاقي نام گذاري كردند كه به روش سنتي تهيه مي شد. پس از جنگ جهاني دوم روش توليد آجر در ايران دگرگون   گرديد و روش هاي صنعتي كم كم جانشين روش هاس سنتي  شدند و كارخانه هاي زيادي احداث شدند  كه امروزه قادر به توليد انواع آجرها توپر،‌سوراخ دار،‌بلوك هاي ديواري و سقفي توخالي و اشكال هندسي مختلف هستند وگر چه امروزه كيفيت آجر به علت پيشرفت تكنولوژي پخت و توليد در  صد ساله اخير بهبود يافته ولي در اساس كار تغيير چنداني رخ نداده است. شناخت كامل تر مواد اوليه و ويژگي آنها ،‌كوره هاي بهتر و با بازدهي بيشتر،‌و كنترل پخت و ماشين آلات بهتر كمك شايان توجهي به توسعه و پيشرفت صنعت توليد آجرنموده است.